8 Οκτωβρίου 2015

Η Αγία Πελαγία - Tης Επανάστασης και του Ελύτη


Στο εορτολόγιο υπάρχουν πολλές αγίες με το όνομα  Πελαγία. Αγία Πελαγία που εορτάζει στις 4 Μαΐου, Αγία Πελαγία και Οσία Πελαγία που γιορτάζουν στις  8 Οκτωβρίου. Η μοναχή Αγία Πελαγία η Τηνία , στην οποία οφείλουμε την εύρεση την εικόνα της Παναγίας της Τήνου.
Με την Τήνο συνδέεται και μια άλλη Πελαγία, προσωπικά τη θεωρώ Αγία, κι ας μην έχει επίσημα ανακηρυχτεί. Ήταν η κόρη του Δασκαλογιάννη, του αρχηγού των Σφακιανών στην Επανάσταση του 1770.
Μετά την ήττα των Σφακιανών η μία από τις δύο κόρες του, η Ανθούσα, λέγεται ότι αυτοκτόνησε πέφτοντας σ’ ένα πηγάδι. Να  έχουν άραγε σχέση οι στίχοι του Ελύτη – Πάρθηκεν από μάγους το σώμα του Μαγιού/ Το `χουνε θάψει σ' ένα μνήμα του πέλαγου/ σ' ένα βαθύ πηγάδι το `χουνε κλειστό/ μύρισε το σκοτάδι κι όλη η άβυσσος;   Είναι και εκείνο το Ανθούσα,    το κρυφό όνομα της Κωνσταντινούπολης  που σε προβληματίζει.

Η άλλη, η Μαρία, στην οποία αναφερόμαστε δόθηκε   σύζυγος του Αμπλού Αχμέτ πασά, ο οποίος ήταν διευθυντής οικονομικών υποθέσεων της Κρήτης. Ο Αχμέτ πασάς   την αγάπησε και της επέτρεψε να διατηρήσει την χριστιανική πίστη της. Αργότερα ο πασάς  έλαβε σημαντική θέση δίπλα στον Σουλτάνο και επέτρεψε στην Μαρία να μετατρέψει – κρυφά-  και να χρησιμοποιεί ένα δωμάτιο του αρχοντικού τους σε χριστιανική εκκλησία. Μετά τον θάνατο του Αμπλού Αχμέτ, το 1920, η Μαρία Δασκαλογιάννη μόνασε στην Τήνο, λαμβάνοντας το όνομα Πελαγία. Το 1921 ενίσχυσε χρηματικά την επανάσταση στην Κρήτη.   Απεβίωσε το 1923.
Ο Ελύτης αναφέρει στο «ΑΛΦΑΒΗΤΑΡΙ» του, στο «Ημερολόγιου ενός Αθέατου Απριλίου»,  στο γράμμα <ξι>, την ξέρα της Αγίας Πελαγίας. Ποια αλήθεια είναι η ξέρα της Αγίας Πελαγίας. Να είναι άραγε το εκκλησάκι που διατηρούσε κρυφά στο αρχοντικό της στην Κωνσταντινούπολη η Πελαγία-Μαρία  Δασκαλογιάννη; Να είναι η Τήνος, το νησί που μόνασε η Μαρία Δασκαλογιάννη, λαμβάνοντας το όνομα Πελαγία;
Κι αλήθεια, τι σύμπτωση μια άλλη Πελαγία, η Αγία Πελαγία η Τηνία, το 1923, το έτος θανάτου της Μαρίας – Πελαγίας Δασκαλογιάννη, να βρίσκει την θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, η οποία συνδέθηκε ως καλός οιωνός για την έκβαση της Επανάστασης του 1821.
Η ιστορία έχει πολύ ενδιαφέρον, οι παράξενες ή «παράξενες» συμπτώσεις δεν έχουν τέλος και για τους Μυτιληνιούς η έρευνά μας,  μάς  δίνει ενδείξεις ότι    μέλη της οικογένειας πρωτοπαλλήκαρου του Δασκαλογιάννη, αφού μετείχαν αργότερα και στην Επανάσταση του 1866 -1869 κατέφυγαν στη Λέσβο.   
Στρατῆς Γιαννῖκος 


Δεν υπάρχουν σχόλια: